torcular, -aris, n. – 1) Druckerpresse: ARCHIV typogr Genua ed. Staglieno 10 (1474) Michael Scopus de Ulmo Almanus ... vendidit ... quoddam torcular pro imprimendis litteris ... cum omnibus apparatibus dicti torcularis et literis ereis. ARCHIV typogr Bologna ed. Orioli 8 (1475) consocii ... promiserunt dare et assignare ipsi Stefano unum torcular ad imprimendum cum litteris, vitibus et aliis instrumentis necessariis et opportunis ad imprimendum et omnem quantitatem cartarum necessariam pro illis quinternis imprimendis. TESTAMENTVM Ienson-N (1480) Item etiam ipse testator declaravit ... quod si eius societas Zan da Cologna et Nicolaus Jenson accipere volet omnes massaricias, vestes, arnesias, et suppelectilia domus, ac ordinea, ac torcularia et alia spectantia ad artem imprimendi libros ac scagna telaria. FILELFO-PG ep 1 p.83 (1490) totum papirum pro uno torculari pro dicto libro imprimendo necessarium. ARCHIV Ald ed. Pastorello p.167 (1495) adiuuisse compatrem meum Aldum Manutium aliquot millibus ducatorum, quibus ille Graecos Latinosque libros aere torcularique scripsit. FRACANTIANVS-B ep ad Aldum 31 (1504) ad te dedi Gregorii Nazianzeni tragediam ..., ut si tuis torcularibus uideretur digna imprimeres. SVMMENHART or funeb sig. a4v (1498) Namque Flavii Josephi Hebrei viri eloquentissimi tam antiquitatum quam Iudaici belli narrationes, licet ad vernaculam linguam traductas haberet, novo tamen torculari adhibito per multorum ex vobis ingenia exprimi fecit ALDVS praef 72 p.108 (1513) Nunc vero premuntur torcularibus horum oratorum orationes. BORNITZ rer suff p.174 (1625) Verum non multis abhinc annis adinventa est Chalcographia, quae aeneis typis et formis literas, et imagines potissimum exprimit subtilius et elegantius: Quae torculari expeditur impressorio. GRASSI-O rat pond p.381 (1626) His ipsis nominibus favebat haud modicum tempus vindemiarum, quo liber in lucem prodierat, adulto quippe Octobri ipse se typographorum e torcularibus expres- sum profitetur in calce epistolae nuncupatoriae. BARTHOLINVS-T ep med I p.286 (1646) Limam ... aliis operibus adhibeo, sed quibusnam typis exarandis prorsus ignoro, cum tumultuosorum bellorum fragores torcularium strepitum impediant, et librorum negotiationem prorsus tollant == ep med III p.23 (1660) Sudant enim sub torculari Centuria quinta et sexta Historiarum Rararum. MAGRI hierolex praef (1677) thesaurum, quem Tuo horoscopante sidere e typographicis meis torcularibus effodi. HVYGENS-Con vit propr 2,1152 (1678) Horum iocorum quot retuli, me collectore, Latinum Torcular excudisse libros. – 2) Tuchpresse: BORNITZ rer suff p.112 (1625) quod etiam ad praeparationem pannorum postremam spectat, antequam torculari comprimantur, die Tuchpresse, ad splendorem conciliandum.
– lex.: ERATH-A Picinelli mundus I sig. c2v Ita quoque sub aliquot Titulis interdum juncta reperies multa Corpora, quae solo nomine conveniunt; uti sub Torcularis Titulo, torcular vini, typographi, et bibliopegae (ital. sig.++1v- Similmente sotto ad alcuni titoli hò adunato molti corpi, che conuengono frà di loro solamente nel nome; come sotto al titolo di torchio, quello da vino, quello da Stampatori, quello da Librai).