circumgesto, -are, -avi, -atum
– 1) profan: – a) herumtragen: CRINITVS disc 15,11 Artemonem consuevisse nunquam incedere suis pedibus, sed lectica uti, in qua fere circumgestaretur. VIVES colloq 10 Ceterum multo praestat solum atramentum infundere in mortariolo quidem fixo. Nam quod circumgestandum est, huic omnino opus est peniculo. KEPLER harm p.414 ideo solum homo dolet ob dissonantias, quia circumgestat cognatas ideas sonorum consonantium. ADAM vitae IV p.318 Bugenhagius epitomen illam religionis Christianae unice in deliciis habuit, secum circumgestavit et ministerii candidatis gravissime commendavit. AMAMA Saeckma ep p.140 (1626) Cavebo autem ne vel vocula τον N. offendam, qui nunc lecto affixus magnum morbum expectat, nisi θεος απο μηχανης. Adeo 
cacochymicum corpus circumgestat. CAMERARIVS-L Boria embl 41 Jovem Testudini mandasse, ne unquam ex domo sua exiret, sed domum in tergore acceptam perpetuo circumgestaret. – b) herumführen: STANIHVRST Hib p.130 candidulam vaccam circumgestauit. RVGGLE Ignor 2,3 Post ego aufugi in Hollandiam; illic circumgestabam pulchre tunicatam simiam.
– 2) in katholischen Riten, in der Prozession zur Schau stellen (meist der Hostie): – a) abgelehnt von protestantischen Verfassern: MELANCHTHON Calvin op VIII p.450 (1545) Pia materfamilias habet causam non facile discedendi à marito et à liberis: sed tamen ostendat confessionem, et fugiat idola, eaque in re proficiat, dicat quid sentiat, non accedat ad Missas, absit à pompis, in quibus circumgestatur panis. BVCER def p.480 (1545) Non autem alligavit se Christus ad panem extra hanc actionem, nec adest propter panem, ideò ista spectacula circumgestandi et adorandi panem, execranda sunt. BVLLINGER inst 45 (1559) Idem panem mysticum frangere, distribuere et edere iussit, non asservare, non proponere et adorare, non in pompa circumgestare, et ex Coena mystica ambitiosum spectaculum facere. FLACIVS clav I p.519 Solebant verò in sacculis talia pondera in rebus ac bilancibus minoribus circumgestare. ARMINIVS op p.40 Christum assiduè meditari, illum in mente, animo, imò et lingua semper circumgestare. LEYDEKKER hist Ians p.536 Eò sane tendebat insania, ... ut simulacra B. Virginis in processionibus, idololatricis ritibus, precibus et laudibus per urbes et vicos fuerint circumgestata. – b) neutral, o. verteidigt von katholischen Verfassern: DECRETA conc Trident p.698 (1563) Si quis dixerit in sancto eucharistiae sacramento christum unigenitum dei filium non esse cultu latriae etiam externo adorandum ... neque in processionibus ... solemniter circumgestandum. ALLEN sacram p.386 idem sacramentum nunc - rumpantur ut ilia Calvino et Sacramentariis omnibus - circumgestatur in publico, ut olim Arca Testamenti. PEXENFELDER appar p.561 Prima Processio solennis circumgestando SS. Eucharistiam, anno 1404.
cacochymicum corpus circumgestat. CAMERARIVS-L Boria embl 41 Jovem Testudini mandasse, ne unquam ex domo sua exiret, sed domum in tergore acceptam perpetuo circumgestaret. – b) herumführen: STANIHVRST Hib p.130 candidulam vaccam circumgestauit. RVGGLE Ignor 2,3 Post ego aufugi in Hollandiam; illic circumgestabam pulchre tunicatam simiam.
– 2) in katholischen Riten, in der Prozession zur Schau stellen (meist der Hostie): – a) abgelehnt von protestantischen Verfassern: MELANCHTHON Calvin op VIII p.450 (1545) Pia materfamilias habet causam non facile discedendi à marito et à liberis: sed tamen ostendat confessionem, et fugiat idola, eaque in re proficiat, dicat quid sentiat, non accedat ad Missas, absit à pompis, in quibus circumgestatur panis. BVCER def p.480 (1545) Non autem alligavit se Christus ad panem extra hanc actionem, nec adest propter panem, ideò ista spectacula circumgestandi et adorandi panem, execranda sunt. BVLLINGER inst 45 (1559) Idem panem mysticum frangere, distribuere et edere iussit, non asservare, non proponere et adorare, non in pompa circumgestare, et ex Coena mystica ambitiosum spectaculum facere. FLACIVS clav I p.519 Solebant verò in sacculis talia pondera in rebus ac bilancibus minoribus circumgestare. ARMINIVS op p.40 Christum assiduè meditari, illum in mente, animo, imò et lingua semper circumgestare. LEYDEKKER hist Ians p.536 Eò sane tendebat insania, ... ut simulacra B. Virginis in processionibus, idololatricis ritibus, precibus et laudibus per urbes et vicos fuerint circumgestata. – b) neutral, o. verteidigt von katholischen Verfassern: DECRETA conc Trident p.698 (1563) Si quis dixerit in sancto eucharistiae sacramento christum unigenitum dei filium non esse cultu latriae etiam externo adorandum ... neque in processionibus ... solemniter circumgestandum. ALLEN sacram p.386 idem sacramentum nunc - rumpantur ut ilia Calvino et Sacramentariis omnibus - circumgestatur in publico, ut olim Arca Testamenti. PEXENFELDER appar p.561 Prima Processio solennis circumgestando SS. Eucharistiam, anno 1404.
Lexicographica: TLL (2x, CIC., APVL.)