superlatio, -onis, f. ERASMVS Cic p.643 (neues Wort bei Cic.) – 1) abwertend, Übertreibung: – a) übertriebene Beschreibung: POLIZIANO misc 94,16 (v. fabularis). PONTANO serm 2,6,3 cum superlationem omnem atque immoderantiam invidiosam existimet atque odio ignam. GLAREANVS dodec 2,26 Qua in re etiam atque etiam consyderandum, ... quisquis hic fuerit author, ... quam aptos et minime fucatos titulos, nulla superlatione, nulla quaesitos pictura ponat. TALAEVS rhet 1,2 audacia autem tropi, ὑπερβολὴ superlatio appellatur. ERYTHRAEVS Eudemia 10,1,15 Nimius hic in laudando veritatis tanquam excessus ac superlatio non tam est probi atque prudentis laudatoris, quam stulti atque improbi adulatoris. – b) übertriebener Anspruch, Überhebung: STANIHVRST Hib p.108 Se ambitiosam hanc Rotherici superlationem, qua tyrannidem occupare animo connititur, non agnoscere: perinde ac si nemini in Hibernia aut progredi liceat aut regredi libeat, nisi prius Rotherico omni blandiloquentia supplicauerit.
– 2) wertfrei, Superlativ (auch als gramm. Kategorie): BENVENVTO comm Dante par 22,103-105 'Nè mai': Hic autor exprimit imperceptibilem velocitatem illius suae ascensionis per unam comparationem vel superlationem, et breviter vult dicere quod non potest reperire hic convenientem comparationem. DECEMBRIO-A pol 3,27,67 Quibus ineptissime comparationes superlationesque subiiciunt, uti singulariorem et singularissimum dominum appellantes. VALLA-L eleg 1,15 (tit Comparativum ad unum, superlativum ad plura) quod comparatio unum gradum obtinet sive primum, superlatio vero ultimum. BRVNO summa p.22 Est enim quantitas in substantia, sicut comparatio et superlatio qua unum melius digniusve dicitur alio secundum naturam. == summa p.69 Comparatio quoque dupliciter sumitur, uno pacto grammatice, alio pacto philosophice: grammaticaliter distinguitur contra positionem et superlationem, philosophice vero habet superlationem tanquam speciem. == vin gen p.647 Amor intensus superlationi comparatur; supereminens autem semper est unum.