philologia, -ae, f.
– 1) Werktitel: – a) verschiedene Autoren: PETRARCA fam 2,7,5 Meministi, credo, in ''Philologia" nostra, quam ob id solum ut curas tibi iocis excuterem scripsi, quid Tranquillinus noster ait: "Maior pars hominum expectando moritur". == extravag 5 Philologia Philostrati ... tam confusa scripta est ut me preter per neminem legi possit. MAFFEI-R urb index Tertius tomus Commentariorum urbanorum Philologiam continet, id est uariarum artium rudimenta, libris xv. TEXTOR-I offic I p.145 Meges fuit chirurgus quispiam, quem Volaterranus citat in Philologia. == offic I p.196 De coronis vide ... Volaterranum libro 26. Philologiae. == offic II p.425 Volaterranus Geographiam, Anthropologiam, et Philologiam scripsit. – b) Martianus Capella: POLIZIANO misc 72 Sed et Capella Marcianus libro de Philologiae nuptiis secundo. CRINITVS disc 5,14 Capella Mineus in Philologiae nuptiis. saepe.
– 2) Personifikation: BEROALDO mai. comm Apul 6 fol.134r Marcianus Capella scribit psychen ... a philologia expolitam esse. ERASMVS ep 480 Illud mihi vehementer molestum, mi Budaee, adesse Peniam, non item adesse Philologiam, hoc est vmbram adesse, non adesse corpus. BVDAEVS Erasmus ep 583 Est sua philosophiae libra, ... quod rebus ipsa caducis ... aestimationem quanti minimo statuit, aeternis autem quanti plurimo ... . Huiusmodi aestimationis fructum Philologia, altera mihi coniunx, ex dote sua tandem perceptum ire me subinde mihi spondet. ERASMVS ep 1082 vt si parum fauerit Delia, tamen fauente Philologia non sine lucro redeas domum. GIRALDI-LG hist 1 p.18 Discordiam uero, ac Seditionem, quis ad sacras nuptias corrogarit? praesertim cum ipsae Philologiae semper fuerint inimicae.
– 3) Beschäftigung mit den Sprachen und der Literatur der Antike: ERASMVS ad 2,3,4 ueluti, si quis dicitur ab aulica uita alioue studio recedere, de eo sic loquamur, Aulam suas sibi res habere iussit, philologiae suas res sibi habere iussit. VIGLIVS Erasmus ep 2726 si ad domesticum archetypum studia tua componens veram pietatem cum eruditione liberali coniunxeris, et si nec generis claritas nec fortunae indulgentia ... distrahet animum tuum a philologiae commercio. MIGNAVLT embl p.30 Eo enim factum esse crediderim, quod etiam invento scripturae usu a curiosis quibusque ingeniis, sed maxime philologis, imperatoribus, ... auctus sit et asservatus non sine literarum politiorum ornatu is ἱερογλυφικῶν usus. Ad quam philologiae partem quodam modo hoc Syntagmate declarandam ... fingamus primum ... . IVNIVS-H ad ed. Manutius-P p.1285 Adagium mere idem, cum Amaltheae cornu, de cuius origine, quia varia ab auctoribus et prorsus diversa prodi videmus, non lusurum me operam putavi, si in studiosorum gratiam philologia hac accessione per me adiuvaretur. BEVRHVSIVS erot praef 2 duo sunt potissimum vere divina ornamenta humano generi ejusdem beneficentia concessa, religio, quae theologia, et litteratvra, quae philosophia seu philologia nominatur. WEINREICH aerar p.1194 cap. de philologia. Philologia, Lust zu mancherley Sprachen. Variae pollentia linguae. Graiugenum lingua veterisque poetica Romae. Latiae Graiaeque affamina linguae, quae rerum sensus vivificare solent. ALABASTER capita 3 Grammaticam, poesin, rhetoricam, logicam, philosophiam, mathematicas, historiam, criticam, philologiam, omnesque pene antiquos authores Grecos et Latinos, qua magis, qua minus, gustavi aut hausi, quatenus quidquam ad theologiam pretium operae facturum sperarem. CASELIVS-I opera I p.114 viae ad eam doctrinam, ni fallor, plures. Ad eundem enim scopum perveniemus vel per poetas vel per historiam vel per philologiam vel per philosophiam vel per aliquas earum, vel per eas omnes vias. p.129 ingrediatur mihi et tertiam viam quis, ... quam philologiam nominamus. Intelligimus autem non exquisitas litteras, sed eruditionem multiplicem mediocrem. ADAM vitae II p.162 Conradus Gesnerus plurima, quae ad Philologiam pertinent, ex optimis utriusque linguae autoribus collegit. == vitae III p.253 Freigius ... philosophiae, philologiae, et juris cognitione insignis. ORDINATIO schol Hungar 25 (1630) De Professoribus Philosophiae et Philologiae. ... Secundus doceto lingvam Graecam et philosophiam practicam. VOSSIVS-GJ gramm p.23 (
philologus). BACON serm fid 56 Quatenus vero ad philologiam, quae in hoc argumento ut plurimum versatur, nihil aliud est quam narratiuncularum et observationum futilium congeries, ideoque scripto huic minime congruit (vgl. engl. 58 As for the philology of them, that is but a circle of tales, and therefore not fit for this writing). COMENIVS method 20 Sed et demus, fuerit usus mentis, lingvae, manūs Adamo connatus ... . Fuerit igitur in paradiso philosophiae, philologiae philotechniaeque divinitùs facta origo.
– 2) Personifikation: BEROALDO mai. comm Apul 6 fol.134r Marcianus Capella scribit psychen ... a philologia expolitam esse. ERASMVS ep 480 Illud mihi vehementer molestum, mi Budaee, adesse Peniam, non item adesse Philologiam, hoc est vmbram adesse, non adesse corpus. BVDAEVS Erasmus ep 583 Est sua philosophiae libra, ... quod rebus ipsa caducis ... aestimationem quanti minimo statuit, aeternis autem quanti plurimo ... . Huiusmodi aestimationis fructum Philologia, altera mihi coniunx, ex dote sua tandem perceptum ire me subinde mihi spondet. ERASMVS ep 1082 vt si parum fauerit Delia, tamen fauente Philologia non sine lucro redeas domum. GIRALDI-LG hist 1 p.18 Discordiam uero, ac Seditionem, quis ad sacras nuptias corrogarit? praesertim cum ipsae Philologiae semper fuerint inimicae.
– 3) Beschäftigung mit den Sprachen und der Literatur der Antike: ERASMVS ad 2,3,4 ueluti, si quis dicitur ab aulica uita alioue studio recedere, de eo sic loquamur, Aulam suas sibi res habere iussit, philologiae suas res sibi habere iussit. VIGLIVS Erasmus ep 2726 si ad domesticum archetypum studia tua componens veram pietatem cum eruditione liberali coniunxeris, et si nec generis claritas nec fortunae indulgentia ... distrahet animum tuum a philologiae commercio. MIGNAVLT embl p.30 Eo enim factum esse crediderim, quod etiam invento scripturae usu a curiosis quibusque ingeniis, sed maxime philologis, imperatoribus, ... auctus sit et asservatus non sine literarum politiorum ornatu is ἱερογλυφικῶν usus. Ad quam philologiae partem quodam modo hoc Syntagmate declarandam ... fingamus primum ... . IVNIVS-H ad ed. Manutius-P p.1285 Adagium mere idem, cum Amaltheae cornu, de cuius origine, quia varia ab auctoribus et prorsus diversa prodi videmus, non lusurum me operam putavi, si in studiosorum gratiam philologia hac accessione per me adiuvaretur. BEVRHVSIVS erot praef 2 duo sunt potissimum vere divina ornamenta humano generi ejusdem beneficentia concessa, religio, quae theologia, et litteratvra, quae philosophia seu philologia nominatur. WEINREICH aerar p.1194 cap. de philologia. Philologia, Lust zu mancherley Sprachen. Variae pollentia linguae. Graiugenum lingua veterisque poetica Romae. Latiae Graiaeque affamina linguae, quae rerum sensus vivificare solent. ALABASTER capita 3 Grammaticam, poesin, rhetoricam, logicam, philosophiam, mathematicas, historiam, criticam, philologiam, omnesque pene antiquos authores Grecos et Latinos, qua magis, qua minus, gustavi aut hausi, quatenus quidquam ad theologiam pretium operae facturum sperarem. CASELIVS-I opera I p.114 viae ad eam doctrinam, ni fallor, plures. Ad eundem enim scopum perveniemus vel per poetas vel per historiam vel per philologiam vel per philosophiam vel per aliquas earum, vel per eas omnes vias. p.129 ingrediatur mihi et tertiam viam quis, ... quam philologiam nominamus. Intelligimus autem non exquisitas litteras, sed eruditionem multiplicem mediocrem. ADAM vitae II p.162 Conradus Gesnerus plurima, quae ad Philologiam pertinent, ex optimis utriusque linguae autoribus collegit. == vitae III p.253 Freigius ... philosophiae, philologiae, et juris cognitione insignis. ORDINATIO schol Hungar 25 (1630) De Professoribus Philosophiae et Philologiae. ... Secundus doceto lingvam Graecam et philosophiam practicam. VOSSIVS-GJ gramm p.23 (philologus). BACON serm fid 56 Quatenus vero ad philologiam, quae in hoc argumento ut plurimum versatur, nihil aliud est quam narratiuncularum et observationum futilium congeries, ideoque scripto huic minime congruit (vgl. engl. 58 As for the philology of them, that is but a circle of tales, and therefore not fit for this writing). COMENIVS method 20 Sed et demus, fuerit usus mentis, lingvae, manūs Adamo connatus ... . Fuerit igitur in paradiso philosophiae, philologiae philotechniaeque divinitùs facta origo.
Lexicographica: TLL*